کتاب های آگاتا کریستی به واسطۀ خلق شخصیتهای ماندگاری مثل هرکول پوآرو، خانم مارپل و معماری هنرمندانۀ داستانهای جنایی پرپیجوخم طرفداران زیادی دارند و همین آثار، باعث شده تا نویسندۀ آنها به ملکۀ داستانهای جنایی دنیا مشهور شود.
شهرت و محبوبیت آگاتا کریستی به گونهای است که نهتنها در بین دوستداران ادبیات جایگاه ویژهای دارد، بلکه در گذر سالیان و به واسطۀ آثارش توانسته است راهی به فرهنگ شفاهی کشورهای مختلف پیدا کند. امروز کمتر کسی را در سرتاسر جهان میتوان پیدا کرد که او، آثارش یا شخصیتهایی که آفریده است را نشناسد و حداقل یک مرتبه در تمام طول زندگی خود در بین مثالهای روزمرهاش نامی از شخصیتهای دوستداشتنی قصههای او نبرده باشد.
جایگاه آگاتا کریستی در دنیای ادبیات کجاست؟
آگاتا کریستی نهتنها در شکلگیری و تثبیت ژانر داستانهای جنایی در ادبیات جهان نقش داشته، بلکه با خلق شخصیتهای ماندگار و استفاده از روشهای مختلفی مانند فریب خواننده، استفاده از راوی غیرقابل اعتماد و سایر تکنیکهای خلاقانۀ روایی، به محبوبیت این ژانر در میان خوانندگان کمک کرده است.
خلاقیت، ذکاوت، طنازی و نوآوری این نویسندۀ انگلیسی آنچنان حیرتانگیز است که پس از سالها نهتنها گرد زمانه بر قصههای او ننشسته است، بلکه این آثار هنوز هم جزو سرگرمکنندهترین و جذابترین قصههای جهان محسوب میشوند. هر کسی که حتی یکی از قصههای او را خوانده باشد تایید میکند که آگاتا کریستی واقعا مستحق تمام تعریفهایی است که از او میشود.
کتاب های آگاتا کریستی همواره الهامبخش نویسندگان نسلهای بعدی بودهاند، به فیلم و سریال تبدیل شده و مورد استقبال خوانندگان سنین مختلف قرار گرفتهاند؛ به همین دلیل است که گفته میشود لقب ملکۀ داستانهای جنایی جهان هنوز هم تنها بر قامت او برازنده است.
مطالعۀ کتاب های آگاتا کریستی را با چه اثری شروع کنیم؟
آثار آگاتا کریستی برای طیف گستردهای از خوانندگان با علایق و سلایق مختلف؛ جذاب هستند؛ علاقمندان به داستانهای جنایی، خوانندگان عاشق معما، علاقمندان به شخصیتهای جذاب و کسانی که به دنبال سرگرمی و هیجان هستند، تنها بخشی از این گروه بزرگ را تشکیل میدهند.
رعایت ترتیب مطالعه آثار آگاتا کریستی اگرچه الزامی نیست، اما میتواند به دلایل مختلفی برای خوانندگان اهمیت داشته باشد؛ اهمیت این موضوع برای خوانندگانی که میخواهند مطالعۀ آثار او را از سر بگیرند یا برای نخستینبار کتابهای او را بخوانند، پررنگتر از سایرین خواهد بود.
دنبال کردن سیر تحول شخصیتها و داستانها، درک بهتر اشارات و ارجاعات، مشاهدۀ پیشرفت سبک نوشتاری نویسنده، حس نوستالژی و در نهایت حفظ غافلگیریهای داستانی از جمله دلایلی هستند که اهمیت ترتیب مطالعه آثار آگاتا کریستی را پررنگتر میکنند.
در ادامه، چندین ترتیب پیشنهادی مطالعه کتاب های آگاتا کریستی را به شما توصیه کردهایم. اگر علاقمند به دوبارهخوانی این آثار هستید یا قرار است برای نخستینبار، قدم به جهان داستانی این نویسنده بگذارید میتوانید بر حسب سلیقهتان یکی از این روشها را انتخاب کنید.
روش اول: با مشهورترین رمانهای او شروع کنید
در این قسمت نام برخی از مشهورترین رمانهای آگاتا کریستی را به همراه خلاصهای برای هر یک آوردهایم.
توجه داشته باشید از هر اثر، چند ترجمه در بازار موجود است که انتخاب بهترین مترجم برای هر اثر، امری سلیقهای محسوب میشود؛ برای یافتن بهترین ترجمه، میتوانید با صرف قدری زمان و تورق هریک از نسخههای موجود، گزینۀ مطلوب خودتان را پیدا کنید.
۱. قتل در قطار سریعالسیر شرق (۱۹۳۴)
قطار سریعالسیر شرق، در راه رسیدن به استانبول است که ناگهان متوقف میشود. برف سنگینی در حال باریدن است و مسافران که از توقف ناگهانی قطار عصبانیاند، مجبور به ماندن در کوپههای خود شدهاند.
همان شب یکی از مسافران به قتل میرسد و صبح فردا پس از پخش شدن خبر قتل، تحقیقات برای پیدا کردن قاتل به مسئولیت کارآگاه هرکول پوآرو شروع میشود.
در لیست مظنونین نام یک پرنسس اسرارآمیز و زیبا، تاجری آمریکایی، یک دیپلمات انگلیسی، یک خدمتکار فرانسوی، یک زن پیر ثروتمند، یک پرستار سوئدی و منشی مقتول به چشم میخورد.
پوآرو در تمام طول داستان تلاش میکند قاتل را پیدا کند و در نهایت، با کنار هم قرار دادن شواهد و مدارک و به کمک هوش سرشار خود موفق به شناسایی او میشود.
قتل در قطار سریعالسیر شرق، کلاسیکترین اثر آگاتا کریستی است که از آن دو اقتباس سینمایی، یک سریال و تعدادی تئاتر ساخته شده است.
۲. مرگ بر روی نیل یا شبح مرگ بر فراز نیل (۱۹۳۷)
کشتی لوکس «کارناک» زیر گرمای سوزان مصر، در حالی که گروهی از اشرافزادگان و ثروتمندان را حمل میکند به آرامی در حرکت است. زنی ثروتمند و همسر جدیدش نیز در میان مسافران کشتی حضور دارند.
زن که پیشتر نامزدش را به قتل رسانده و از مجازات گریخته است، حالا مورد حسادت و کینۀ بسیاری از افراد قرار دارد.
در یکی از شبهای سفر، زن به طرز فجیع و غیرمنتظرهای به قتل میرسد.
هرکول پوآرو نیز که در کشتی حضور دارد به درخواست یار غارش، سرهنگ هستینگز، مسئول تحقیقات این قتل میشود و مانند تمام قصههای دیگر این بار نیز به کمک راهحلهای جالب، موفق به پیدا کردن پاسخ معمای قتل میشود.
نکاتی درمورد رمان:
شخصیت هرکول پوآرو در این رمان برای نخستین بار در قارۀ آفریقا حضور پیدا میکند.
رود نیل و مصر باستان، در این داستان نقش کلیدی ایفا میکنند و پوآرو در جریان حل معمای قتل، از برخی معابد و مقابر مصر باستان بهره میگیرد.
این رمان یکی از مشهورترین کتاب های آگاتا کریستی است که بارها به زبان فارسی ترجمه شده است.
یک تئاتر، یک سریال و دو فیلم سینمایی بر اساس این داستان ساخته شده است.
۳. ده سیاهپوست کوچک یا ده بچه زنگی (۱۹۴۳)
این داستان، یکی از پرکششترین داستانهای آگاتا کریستی است که باعث میشود خواننده نتواند برای یک لحظه هم کتاب را زمین بگذارد یا به چیز دیگری جز پاسخ معما فکر کند.
ماجرا از این قرار است که:
ده نفر، شامل هفت مرد و سه زن از طریق نامهای مرموز که از سوی شخصی ناشناس برایشان ارسال شده است، به یک قصری بینظیر در جزیرهای شخصی به نام نیگر آیلند دعوت میشوند تا تعطیلات خود را در آنجا بگذرانند. هیچ کدام از این ده نفر میزبان را نمیشناسند و موقع ورود به جزیره، با دیدن سایر افراد غافلگیر میشوند.
این ده نفر کاملاً با هم متفاوت هستند و تنها چیزی که آنها را به هم ربط میدهد، رازی سیاه در دل گذشتهشان است. رازی که به نظر میرسد علت دعوت شدنشان به این مکان مرموز باشد.
این داستان، نه تنها تا آخرین صفحه شما را کنجکاو و هیجانزده نگاه خواهد داشت بلکه به عنوان جایزۀ صبوری، با یک پایان غیرمنتظره، عیش شما را در آخرین صفحات تکمیل خواهد کرد.
۴. قتل راجر آکروید (۱۹۲۶)
راجر آکروید ثروتمندترین مرد روستا، به قتل میرسد و خبر این قتل هولناک، شوک عظیمی به مردم روستا وارد میکند. دوست و پزشک راجر، با مشاهدۀ صحنۀ جرم متوجه میشود که او به ضرب چاقو به قتل رسیده است و به عنوان یک کنجکاوی شخصی، برای یافتن قاتل تحقیقات غیررسمی را آغاز میکنند.
اما ناگهان هرکول پوآرو که از طریق سرهنگ هستینگز متوجه ماجرای قتل شده است، به طرز غیرمنتظرهای وارد روستا میشود و تحقیقات رسمی برای یافتن قاتل را بر عهده میگیرد.
او پس از مدتی متوجه رازهای تاریک گذشتۀ مقتول میشود و در نهایت موفق میشود قاتل را، که نقابی ماهرانه بر چهره زده و تمام مدت پیش چشمها بوده است پیدا کند.
نکتهای درمورد رمان:
این رمان به دلیل استفاده از راوی غیرقابل اعتماد شهرت دارد.
قتل راجر آکروید شوکهکنندهترین اثر آگاتا کریستی است و تاکنون تنها یک بار مورد اقتباس سینمایی قرار گرفته است.
۵. قتل در خانه کشیش (۱۹۳۰)
این، اولین کتاب از مجموعه داستانهایی است که خانم مارپل در آنها حضور دارد.
خانم مارپل در این رمان برخلاف سایر کارآگاهان، به جای استفاده از روشهای علمی از هوش و ذکاوت خود و همچنین شناخت عمیقی که از مردم روستای محل زندگیاش دارد برای حل معمای قتل بهره میگیرد.
در داستان قتل در خانۀ کشیش ماجرا از این قرار است که:
در یک صبح پاییزی، کشیش روستا با جسد سرهنگ پروترو در اتاق مطالعۀ خود مواجه میشود. پیش بینی میشود که مرگ سرهنگ پروترو که مردی ثروتمند و بداخلاق و از افراد منفور روستا بوده است، باعث خوشحالی افراد زیادی از اهالی روستا شود.
خانم مارپل که از اهالی روستا و از دوستان صمیمی کشیش است، با مشاهدۀ مشکوک بودن اوضاع، تحقیقات خود را آغاز میکند و در نهایت موفق به شناسایی قاتل میشود.
دو فیلم در سالهای ۱۹۸۶ و ۲۰۰۴ از این اثر اقتباس شده است که اگرچه هر دوی آنها برای بازی قوی و فضاسازی دقیق مورد تقدیر قرار گرفتهاند، اما فیلم قدیمیتر وفاداری بیشتری به متن اصلی دارد.
۶. جیب پر از چاودار (۱۹۴۳)
«جیب پر از چاودار» از سری کتابهای خانم مارپل است که فیلم آن را هم میتوانید ببینید!
مردی در محل کار خود مسموم میشود و پیش از رسیدن به بیمارستان، از دنیا میرود. به نظر میرسد علت مسمومیت او، چیزی بوده که در غذای او ریخته شده؛ اما خدمتکار مطمئن است چیز مشکوکی در چای، صبحانه یا هر چیز دیگری که مقتول پیش از مرگ خود خورده وجود نداشته است.
پس از بازرسی جسد مقتول، در جیب او دانههای چاودار پیدا میشود و همین دانههای غله، به سرنخی برای پیدا کردن راز معمای این قتل توسط خانم مارپل تبدیل میشوند.
در این رمان پیدا کردن قاتل ممکن است؛ اما محال است بتوانید حدس بزنید قتل چگونه صورت گرفته است.
روش دوم: به ترتیب انتشار بخوانید
شاید برایتان جالب باشد بدانید مهارتهای نویسندگی نویسندهای که همه تا این حد خلاقیت و نوغ او را تحسین میکنند، چگونه و طی چه فرایندی به این حد از پختگی رسیده است. برای این کار، بهترین روش این است که آثار او را به ترتیب سال انتشار بخوانید و نه تنها از تماشای فرایند تبدیل او به یکی از بهترین جنایینویسان لذت ببرید بلکه ترتیبی منطقی برای مطالعۀ آثار او پیدا کنید.
ترتیب کتاب های آگاتا کریستی بر اساس زمان انتشار:
۱. ماجرای اسرارآمیز در استایلز
۲. قتل راجر آکروید
۳. قتل در قطار سریعالسیر شرق
۴. قتل به ترتیب حروف الفبا
۵. مرگ بر روی نیل
۶. ده بچه زنگی
۷. شیطان زیر آفتاب
۸. پنج خوک کوچک
۹. اعلام یک قتل
۱۰. قطار ساعت ۰۴:۵۰ از پدینگتون
سخن پایانی
اخیراً نشر هرمس مجموعهای به نام «کارآگاه» شامل داستانهای کارآگاهی از نویسندگان مشهور جهان مانند آگاتا کریستی، آرتور کانن دویل و ژرژ سیمنون منتشر کرده است که طیف وسیعی از آثار کوتاه و بلند را در بر میگیرد. کیفیت بالای ترجمه، قیمت مناسب، تنوع و خوشدست بودن کتابها از جمله ویژگیهای مثبت این مجموعه هستند.
امیدواریم مطالعۀ بیشتر ادبیات داستانی، به شما در «سخن زیبا گفتن» و «زیبا سخن گفتن» کمک کند.