اعتماد به نفس چیست؟ و چطور افزایش می‌یابد؟

اعتماد به نفس یکی از مهم‌ترین الزامات زندگی اجتماعی امروز است. تا آن‌جا که درجه‌ی موفقیت دو فرد با توانمندی‌ها و مهارت‌های یکسان را، میزان اعتماد به نفس آن‌ها تعیین می‌کند.

در زندگیم، تاکنون با بسیاری از افراد برخورد کرده‌ام که مایلند کارهای بزرگی انجام دهند و اتفاقا استعداد زیادی هم برای انجام آن‌ها دارند ولی وقتی نوبت به شروع کردن می‌رسد، دچار ترس و دلهره و تردید می‌شوند و نهایتاً هم از خیر آن کار می‌گذرند. در حالی که اگر خوب دقت کنند انجامش کار سختی نیست، فقط کمی«اعتماد به نفس» می خواهد.

اعتماد به نفس چیست؟ آیا می‌توان آن را تقویت کرد؟

بگذارید قبل از صحبت کردن در مورد اعتماد به نفس، آن را تعریف کنیم تا بدانیم دقیقاً داریم در مورد چه چیزی بحث می‌کنیم:

اعتماد به نفس یعنی فرد، کفایت انجام دادن کاری که لیاقتش را دارد در خود ببیند و به توانمندی‌های خود ایمان داشته باشد. این یک حس درونی است و می توان با کمی صرف وقت تقویتش کرد.

به بیان دیگر، اعتماد به نفس یعنی نگرش ما نسبت به توانمندی‌ها و مهارت‌هایی که داریم. بنابراین هرچقدر این نگرش مثبت‌تر باشد، اعتماد به نفس ما نیز بالاتر خواهد بود.

آیا می‌توان به اعتماد به نفس دست یافت؟

عده‌ای تصور می‌کنند که اعتماد به نفس، یک صفت ذاتی است که هنگام تولد به بعضی‌ها داده شده و به دیگران نه. اما این باور صحیحی نیست. این ویژگی در حقیقت، یک ویژگی اکتسابی است که می‌توان آن را با تمرین کردن به دست آورد یا تقویت کرد.

درست است که آدم‌ها از لحاظ ویژگی‌های شخصیتی، مثل درون‌گرایی و برون‌گرایی، با هم متفاوتند و اتفاقاً به دلیل همین ویژگی‌ها، ارتباط برقرار کردن با دیگران برای بعضی‌ها، آسان و برای بعضی‌های دیگر سخت است. اما این مطلب بدین معنی نیست که آدم‌های گروه دوم هیچ راهی برای تغییر نداشته باشند.

کافی است بدانید، ایجاد هر گونه تغییر و کسب هر ویژگی تازه‌ای، با اراده و تمرین میسر است.

فراموش نکنید که تمرین، حلقه‌ی مفقوده‌ی ایجاد اعتماد به نفس است. اگر در هرکاری، به میزان زیاد تمرین کنیم و تلاش کنیم تا آن کار به ملکه‌ی ذهن ما تبدیل شود و دیگر نیازی نباشد تا برای خوب عمل کردن فکر کنیم، اعتماد به نفس ما هم خود به خود تقویت خواهد شد.

در یادگیری فن سخنوری و مجریگری هم، اولین قدم، همین است که باور کنیم توان خوب صحبت کردن و اثرگذار بودن را داریم. باید به توانایی‌هایمان ایمان پیدا کنیم و خوب آن‌ها را به کار بگیریم.

چرخه (مربع) اعتماد به نفس

چرخه (مربع) اعتماد به نفس به ما نشان می‌دهد که چطور اقدامات ما سبب کاهش یا افزایش این ویژگی خواهد شد. این چرخه بدین صورت است:

قدم اول: اولین قدم برای ایجاد اعتماد به نفس، باورهای ما است.

قدم دوم: باورهای ما سبب شکل‌گیری و بروز رفتارها می‌شوند.

قدم سوم: رفتار با ایجاد حس لذت، موجب ایجاد و تقویت عشق به خود (عزت نفس) خواهد شد.

قدم چهارم: عشق به خود باور را تقویت کرده و به همین شکل این چرخه تکرار می‌شود.

به همین صورت باورهای منفی نیز سبب شکل‌گیری رفتارهای اشتباه، کاهش عزت نفس و در نهایت تقویت مجدد باورهای منفی می‌گردند.

چگونه اعتماد به نفس خود را تقویت کنیم؟

من این‌جا چند راهکار، برای دست‌یابی به اعتماد به نفس و تقویت آن آورده‌ام. البته راهکارهای مفید دیگری نیز برای این کار وجود داد و تقویت اعتماد به نفس، محدود به همین روش‌ها نیست.

افزایش اطلاعات:

بدون شک در هرکاری، داشتن اطلاعات کافی به شما احساس اعتماد به نفس خواهد داد. برای کسب اعتماد به نفس سخنرانی نیز، لازم است اطلاعات خود را در زمینه ای که می‌خواهید در خصوص آن صحبت کنید، افزایش دهید.

مطالعه کردن مهم ترین راه افزایش اطلاعات است، پس از زیر آن در نروید!

سخنوران و مجریان موفق، کسانی هستند که اطلاعات کافی را، برای بیان مقصود و اجرای همایش‌های عمومی و تخصصی دارند و این اطلاعات را هم -غالباً- از راه مطالعه به دست آورده‌اند.

در مورد این که مجریان، بهتر است در چه زمینه‌ای مطالعه داشته باشند، اینجا توضیح داده‌ام.

توجه به موفقیت‌های کوچک:

بسیاری از انسان، عادت دارند موفقیت‌هایشان را دست کم بگیرند و آن‌ها را حاصل شانس یا تصادف بدانند. این ویژگی، خود به خود باعث از بین رفتن اعتماد به نفس خواهد شد. در حالی که بزرگ پنداشتن حتی کوچک‌ترین موفقیت‌ها، باعث تقویت این احساس می‌شود.

تمرین: پیشنهاد می‌کنم به عنوان یک تمرین دفترچه‌ای بردارید و هر روز، موفقیت‌های کوچک خود را در آن بنویسید و در پایان هر روز این موفقیت‌ها را برای خود مرور کنید. مرور روزانه‌ی این پیروزی‌های کوچک، باعث می‌شود به تدریج، اعتماد به نفس کافی برای انجام کارهای بزرگ‌تر را نیز، کسب کنید.

هدف و برنامه داشته باشید:

برنامه ریزی را با هدف رسیدن به موفقیت‌های کوچکی که شرح آن گذشت، شروع کنید و اهداف‌تان را به تدریج بزرگ‌تر کنید. از قدیم گفته‌اند سنگ بزرگ، نشانه‌ی نزدن است! پس در همین ابتدای راه، سنگ بزرگ برندارید.

رسیدن به موفقیت‌های کوچک به شما انرژی لازم را برای ادامه‌ی راه می‌دهد و باعث می‌شود به تدریج اعتماد به نفس کافی برای انجام کارهای بزرگ‌تر را پیدا کنید.

 تلقین کردن، شاه کلید تقویت اعتماد به نفس:

تلقین کردن در تقویت اعتماد به نفس، بسیار مؤثر است. تکرار کردن مداوم جملاتی مثل «من انسان موفقی هستم» باعث می‌شود این جملات، به زودی به باور شما تبدیل شوند و تردیدی نیست که این باور -همان‌طور که در بخش چرخه‌ی اعتماد به نفس توضیح دادم- روی رفتار و حرکات شما نیز اثر خواهد گذاشت.

 جرئت داشته باشید و خطر کنید:

گاهی، لازم است انسان حالت محافظه‌کارانه‌ی خود را کنار بگذارد و در راه رسیدن به هدف کمی هم خطر کند. آن‌هایی که سال‌های طولانی است از عدم اعتماد به نفس رنج می‌برند، اغلب کسانی هستند که هیچ‌گاه جرئت نکرده‌اند برای ایجاد تغییرات مثبت، حرکت کنند.

اگر از عدم اعتماد به نفس رنج می‌برید و از صحبت کردن می‌ترسید، پیشنهاد می‌کنم در اولین فرصت، برای ایجاد تغییر، حرکت کنید. کافی است جرئت داشته باشید و در یک محیط صمیمی که تعداد حاضران زیاد نیست، کمی صحبت کنید.

احتمالا استرس بسیار زیادی را تجربه خواهید کرد و حتی ممکن است دست و پای خود را گم کنید. ولی مصمم باشید و جمله‌ای بگویید. حتی می‌توانید قبل از آغاز صحبتتان، آن را روی کاغذ بنویسید تا فراموش نکنید.

از این که آبرو ریزی کنید یا دیگران شما را مسخره کنند، نترسید. به یاد داشته باشید، این که یک بار خرابکاری کنید بهتر از این است که همیشه از جمعیت وحشت داشته باشید.

اگر از پس انجام این کار برآمدید، خواهید دید انجامش، چندان هم که فکر می‌کردید غیرممکن نبوده است و دفعه‌ی بعد، به مراتب آسان‌تر نیز خواهد بود.

معاشرت با افراد مثبت‌نگر و با انگیزه:

معاشرت و تعامل با افراد موفق، مثبت‌نگر و باانگیزه به شما انرژی لازم برای غلبه بر ترس‌ها و شروع مسیر را می‌دهد. برعکس، داشتن یک دوست منفی‌باف و بی‌انگیزه، شما را هم سست و ترسو خواهد کرد.

یک دوست همراه و با انگیزه پیدا کنید و در طول مسیرتان با او صحبت کنید.همین طور از افراد منفی‌بین و ناامید تا حد امکان، دوری کنید. از افراد موفقی که می‌شناسید بخواهید راز موفقیت‌شان را برای شما فاش کنند و در طی این مسیر در کنارتان باشند.

تمرین در برابر آینه:

از امروز تصمیم بگیرید روزی پنج دقیقه، جلوی آینه با خودتان تمرین کنید.

تمرین کردن جلوی آینه باعث می‌شود بتوانید حرکات‌تان را زیر نظر بگیرید و متوجه نقاط ضعف احتمالی‌تان بشوید. از طرف دیگر، دیدن خودتان به عنوان مخاطبی که پیش روی شماست در کاهش ترس شما از مخاطبان واقعی موثر است.

خودتان را با دیگران مقایسه نکنید:

هر انسان، مسیر زندگی مخصوص به خود و توانمندی‌ها و استعدادهای خاص خودش را دارد. مقایسه کردن خودتان با دیگران تنها باعث احساس غرور یا حقارت کاذب خواهد شد و هیچ آورده‌ی دیگری نخواهد داشت. به جای این کار، وضعیت امروزِ خودتان را با روزها و ماه‌های قبل مقایسه کنید و سعی کنید هر روز، قدمی رو به جلو بردارید.

مدتی پیش، در وبلاگ شخصی‌ام مطلبی تحت عنوان «چله‌ی تعالی» نوشتم که خواندن آن، می‌تواند به شما ایده‌ای برای این کار بدهد.

ورزش کنید:

ورزش کردن، یکی از بهترین راه‌های تقویت اعتماد به نفس است. ورزشکارها، معمولاً انسان‌های با اراده‌ای هستند و همین امر باعث می‌شود اعتماد به نفس مطلوبی داشته باشند. پیگیری یک ورزش یا حتی تمرین کردن روزانه به مدت ۲۰ دقیقه، به شما در افزایش این احساس کمک خواهد کرد.

به پوشش خود توجه کنید:

منظورم این نیست که لباس‌های گران یا مارک دار بپوشید. ولی متناسب با موقعیت، لباس مناسب و برازنده به تن کنید. پوشیدن لباس نامناسب، می‌تواند اعتماد به نفس شما را به شدت تحت الشعاع قرار دهد.

سخن پایانی

در این یادداشت مفهوم اعتماد به نفس را بررسی و راه‌های مفید برای تقویت آن را مرور کردیم. انجام راهکارهای گفته شده در این مقاله به شما کمک می‌کند تا به مهم‌ترین پیش‌نیاز موفقیت در کار و زندگی دست پیدا کنید.

شما چه راه دیگری برای افزایش اعتماد به نفس سراغ دارید؟ آن را در قسمت دیدگاه‌ها با من و سایر کاربران به اشتراک بگذارید.
آیا موارد بالا به شما در افزایش این احساس کمک کرده‌اند؟
آیا تجربه‌ای در این مورد دارید که فکر می‌کنید ممکن است به درد دیگران هم بخورد؟ برای من بنویسید.

مطالب پیشنهادی:

• 

  مطالعه زیاد؛ از همه‌جور از همه‌جا!
• 

  از پیشکسوتان درس بگیرید!
• 

  ارتباط خود را با موسیقی و ادبیات حفظ کنید!